Stiefouder: lust of last?

Er zijn steeds meer samengestelde gezinnen.
Kijk ik eens rond in de klas bij zoon of dochter, dan zijn er veel andere kinderen met gescheiden ouders. Op het schoolplein ben ik lang niet de enige stiefouder die de kinderen van school haalt. Tot nu toe heb ik echter geen andere stiefmoeder kunnen ontdekken, wel drie stiefvaders die met regelmaat het kroost uit school halen.
Het is best logisch dat ik een van de weinige stiefmoeders ben die de kinderen uit school haalt. Nog steeds blijven over het algemeen kinderen na de scheiding bij hun moeder wonen en zijn de kinderen in het weekend bij hun vader. Steeds meer vaders willen hun kinderen vaker zien dan eens per twee weken een weekend. En zo zijn er dus meer fulltime stiefvaders dan stiefmoeders.

Door de toenemende hoeveelheid samengestelde gezinnen, is er ook een explosie van stiefouders. En die zijn zich gaan verenigen. Zo hebben we al Stichting Stiefmoeders, maar er is ook al 25 jaar (jawel) 'Nieuw Gezin Nederland', Stichting voor Stiefgezinnen.
Dit jaar op het jubileumcongres: 'Stiefouder: lust of last? Het leven van een nieuw gezin door de ogen van het kind'. En wat blijkt uit recent onderzoek? (Gelatt e.a. 2010) Kinderen ondervinden vaak meer stress van de komst van een stiefouder dan van de scheiding zelf.

Als stiefmoeder zijnde, is mijn eerste gedachte dat dit onderzoek natuurlijk nooit kan kloppen. Stiefmoeders zijn schatjes, ze hebben alleen maar een slechte reputatie! Hoe slecht kan je zijn als je vrijwillig je ontfermt over andermans kinderen? Als je (weer vrijwillig) poep onder kinderschoenen vandaan haalt, over je heen geniest of gespuugd wordt, als je midden in de nacht je bed uit gaat voor een slokje water, je in weer en wind op het schoolplein staat te wachten (oh ja, klassendienst, sorry was ik vergeten) en bovenal als je week na week braaf, in de stikhitte, bij zwemles zit. Stiefouders zijn aardse engelen.

Of toch niet?
Enkele quotes van (andere) stiefmoeders:
'Die kinderen van hem, die maken echt te veel troep. Als zij er zijn ligt overal wat en ik mag het achter hun kont aan opruimen. Mijn kinderen hebben tenminste geleerd op te ruimen. Laatst lagen er wel drie handdoeken op de kamer van stiefdochter! Dan is het toch niet zo gek dat ik daar wat van zeg'.
'Ik sta bij mijn man onder zijn dochter. Hij vind háár gewoon belangrijk dan mij. Wat kan ik hieraan doen?'
'Sinds is samenwoon met mijn vriend en zijn kinderen ben ik er ziek van. Ik heb gewoon niets met die kinderen. Ze zijn er ook zo vaak.'
'Op zondagavond moeten we weer naar die (h)ex. De kinderen terug brengen. Van mijn vriend moeten we dan even naar binnen. We kunnen die kinderen toch ook gewoon voor de deur afzetten? Ik snap niet waarom mijn vriend daar naar binnen wil, ze doet al alles om hem te zien te krijgen en hij werkt er gewoon aan mee.'
'De kinderen zijn 1 dag bij hun moeder geweest en ik kan weer helemaal opnieuw beginnen met de opvoeding!'
'Willen we net een keer uit eten, is 1 van zijn kinderen weer ziek. Dat kind is altijd ziek. Volgens mij wil ze gewoon niet dat we samen iets doen.'
'We hebben besloten het woordje 'stief' door te strepen. Ik ben gewoon mama en ik wil ook dat ze me zo noemen. Ik zorg ook voor ze en aan hun eigen moeder hebben ze niets, al zien ze dat natuurlijk zelf niet in.'
'In een hondenroedel staan de pups ook onderaan de hierarchie, zo moet dat bij mensen ook. We zijn immers ook kuddedieren. Dus staan de kinderen hier onderaan de hierarchie. Als je een hond op 1 lijn plaatst met zijn baasje dan krijg je ook een valse dominante hond.'

De laatste komt niet bij mij vandaan. Zelfs als hondentrainer ben ik het niet met de uitspraak eens.
Tref je een stiefmoeder die voor je bepaald dat je haar voortaan 'mama' moet noemen, dan snap ik dat je erg veel stress hebt.
Denk ik dan even verder na, dan snap ik wel dat een nieuwe stiefouder best wat stress met zich mee kan brengen. Eerst had je een vader en een moeder. Die gingen uit elkaar, dat was een hele schok. Ze gingen apart wonen en je wisselt in het weekend van huis. Niets is meer zoals het was. Maar je hebt wel je eigen kamer nog en je eigen papa en mama met hun eigen regels. Dan krijgt papa of mama een nieuwe geliefde. Als je pech hebt gedraagt je papa of mama zich ook ineens helemaal verliefd. Dan komt de dag dat je voorgesteld wordt aan deze nieuwe geliefde. Misschien heeft ze een haakneus of heeft hij enge ogen. Hij praat gek of zij zit de hele tijd maar aan je vader te plukken. Dan komt die man of vrouw bij jullie wonen. Als je geluk hebt wordt dat eerst met je besproken. Heb je pech dan krijg je gewoon de mededeling.
Het huis moet ook van de nieuwe geliefde worden, logisch, maar je oude vertrouwde bank moet plaats maken voor een nieuwe. Die nieuwe ouder heeft ook andere gewoonten. Zo moet je ineens 'pardon' zeggen als je een boertje hebt gelaten, ook al is het met je mond dicht. Ze eet van een plat bord, terwijl jullie gewend waren om van een diep bord te eten.

Wij doen het erg goed.
Tenminste dat zegt onze omgeving en ook op de school van de kinderen krijgen we complimentjes. Ze weten vaak niet of ik nou 'de echte' moeder ben, maar ach, dat vergeef ik ze dan maar. Wij vinden het normaal dat je als (stief)ouders goed met elkaar omgaat. Dat je de kinderen op nummer 1 zet. Wij kunnen als stiefouder dus best wel eens een aanwinst zijn. Want met onze eigen gewoonten zijn we ook een verrijking, zoiets als een andere cultuur leren kennen, maar dan in het klein.

Helaas ben ik niet gevraagd als spreker op het congres, dus zal ik hier even mijn advies geven.
Stiefouders die de kinderen eens in de twee weken een weekend hebben, moeten niet zeuren. Je bent volwassen, pas je dat ene weekend maar fijn aan. Ga met vrienden of vriendinnen wat leuks doen, ga met papa en de kids naar de bios (hoef je niet te praten) of verzin iets anders. Natuurlijk mag je grenzen stellen. Zo mag je er best wat van zeggen als het kind je fysiek te lijf gaat, tegen je scheld, je muren vol kalkt met permanent marker of met een schaar je kleding tot poppenkleertjes omtovert. Laat dit zoveel mogelijk over aan de biologische ouder. Je hebt namelijk haast geen opvoedkundige rol en geloof me, daar zitten zowel jij als die kinderen ook helemaal niet op te wachten. Ben leuk, ben gezellig, bak koekjes en incasseer kritiek, want helaas, echte moeders bakken betere koekjes. Kortom: ben vriendelijk en duidelijk en laat verder zoveel mogelijk aan de ouders over. Scheelt je een hoop gezeur en de kans is groot dat binnen no-time jij de nieuwe beste vriend van je stiefkind bent.

Ben je 'full-time' stiefouder? Oftewel, woont het kind in kwestie een groot deel van de week bij jullie, dan ben je ook opvoeder en dan wacht je een lastige taak, maar als je het goed aanpakt, wel een hele leuke. Mijn advies is dan om eerst te bedenken of je ouder wilt worden. Graag dit bedenken voordat je een relatie met een vader of moeder aangaat. Vervolgens moet je wennen aan het idee dat je nooit echt een ouder zal worden. Met regelmaat zal het lijken alsof je echt net zoveel meetelt als de echte papa en mama, maar dat is niet zo. Je bent altijd nummer drie, daar moet je tegen kunnen. Kinderen hebben maar 1 papa en maar 1 mama.
Als stiefvader heb je het vaak wat makkelijker omdat de verzorging en opvoeding van de kinderen toch nog voor een groot deel bij de moeder/vrouw ligt.
Zo hoor ik papa hier zelden zeggen: 'hang je jas eens netjes op' of 'boven je bord eten'. Ik daarentegen zeg dit soort dingen ongeveer de hele dag door. Opvoeden is herhalen.
Zorg dat je op 1 lijn zit met de ouders. Dat betekend dat je soms regels moet doorvoeren waar je niet achter staat, maar dit zal bij eigen kinderen vast ook wel het geval zijn. Soms heb opvoedregels die voor jou erg belangrijk zijn, maar voor de ouders weer niet zo.
Ik ben bijvoorbeeld opgevoed dat ik met mes en vork in de hand moest eten. Vork in je linkerhand, mes in je rechterhand, geen ellebogen op tafel. Met 1 hand je eten naar binnen werken? Dat was er echt niet bij. Flauw dat ik dit vond!
Nu erger ik me aan dat eten naar binnen schuiven, of je vork in een stuk vlees prikken en vervolgens afhappen. Nu zeg ik: 'hoe moet dat nou als je een vriendinnetje krijgt? Ga je dan ook als een mijnwerker zitten eten?!' Ik weet dat vader en moeder ook graag met 1 hand eten. Vader gebruikt zelf zelden een mes.. En dus laat ik dat ook voor het grootste gedeelte gaan. Zo kies je dingen die voor jou echt belangrijk zijn en dingen die voor de ouders echt belangrijk zijn. Geven en nemen. Zoals het hele leven eigenlijk.
Ondanks dat ik stiefmoeder ben, dus misschien wel een enorm stress veroorzakende lastpost, ben ik toch de liefste Margje van de hele wereld én het hele sterrenstelsel én het hele heelal, zo heb ik mij laten vertellen.
Nou daar doe ik het wel voor!